ΒΑΣΙΚΟΝ ΕΝΧΕΙΡΙΔΙΟΝ ΙΔΙΟΓΟΜΩΣΗΣ ΠΡΩΤΩΝ ΓΝΩΣΕΩΝ
Ως γνωστό ένα φυσίγγι αποτελείται από τον κάλυκα, το καψούλι, την πυρίτιδα, το βύσμα και τα σκάγια.
Να τα πάρουμε με την σειρά..
1) Κάλυκας: οι κάλυκες αν και φτιαγμένοι από πλαστικό high density polyethylene ανεξαρτήτως του ύψους τους, ξεχωρίζουν από το ύψος του μετάλλου τους. Ο σκοπός του διαφορετικού ύψους μετάλλου που κυμαίνεται από 5 έως 25 χιλιοστά, είναι για την μεγαλύτερη αντοχή στις πιέσεις που θα αναπτυχθούν κατά την πυροδότηση, οπότε εδώ έχουμε το γεγονός ότι γίνεται χρήση χαμηλού μετάλλου σε ελαφριές γομώσεις και ψηλότερου μετάλλου σε βαριές γομώσεις κατά αύξον βάρος. Όμως η ακαμψία του μετάλλου, μεταβάλει θετικά και αρνητικά το αποτέλεσμα μιας γέμισης. Σαν αρνητικό πχ. παρατηρούμε ότι λόγω της σκληρότητας που έχει το μέταλλο και της αντοχής του στην διόγκωση κατά της πυροδότηση έχουμε αύξηση κατά κάποιες μονάδες στις πιέσεις, ενώ το θετικό είναι πως σταθεροποιείται ο παράγοντας μεταβολής της ταχύτητας, δηλαδή έχουμε πιο σταθερή αρχική ταχύτητα.
2) Καψύλιο: τα καψύλια του τύπου 209 χωρίζονται σε 3 βασικές κατηγορίες…χαμηλής ισχύς, μεσαίας ισχύς και μεγάλης ισχύς. Δεν χρειάζεται να τα ταξινομήσουμε ονομαστικά άπλα θα αναφέρω ότι και οι τρεις αυτές κατηγορίες κυμαίνονται από τα 150 έως 200 bar.
Ως γενικός κανόνας μπορεί να αναφερθεί ότι χρησιμοποιούμε ισχυρά καψύλια σε ελαφριές γομώσεις και μεσαίας ή σπανιότερα χαμηλής ισχύς σε βαριές γόμωσης. Σαν υποσημείωση εδώ αναφέρουμε ότι η αρχική ανάφλεξη και η πυρίτιδα που χρησιμοποιούμε μπορούμε να πούμε ότι είναι το Α και το Ω της ψυχής του φυσιγγίου μας διότι πρέπει να συνεργάζονται.
3) Πυρίτιδα: οι πυρίτιδες διαχωρίζονται από το σχήμα κοπής τους και την περιεκτικότητα τους σε νιτρογλυκερίνη. Με κύρια βάση τους την νιτροκυτταρίνη, ανάλογα και πόση περιεκτικότητα νιτρογλυκερίνης προστίθεται, χωρίζονται σε μονοβασικές, τροποποιημένες μονοβασικές, διβασικές και τριβασικές. Όσο αφορά το σχήμα κοπής ποικίλουν όπως π.χ τετραγωνικής κοπής, δισκοειδές , ρομβοειδές κοπής, σχήμα μακαρονιών, κοκκοειδές κ.α… Ο πιο κύριος διαχωρισμός που ενδιαφέρει τους ιδιογομωτές είναι η προοδευτικότητα που διαχωρίζονται με βάση το βάρος προώθησης π.χ x24 gr. x28 gr. x32 gr. x36 gr. και υπερπροοδευτικές που κυμαίνονται πάνω από 38 gr. μέχρι 52 gr.
Όπως προαναφέραμε ο τύπος πυρίτιδας πρέπει να συνεργάζεται άψογα με το καψούλι για να γίνει η κατάλληλη σωστή καύση ανάλογα με το σετάπ-δοσολογία. Στις μέρες μας τα εργοστάσια παραγωγής κατονομάζουν τις πυρίτιδες συμπεριλαμβανομένου το βάρος βυσμάτωσης που κυμαίνεται γύρο στα 3 γραμμάρια.
4) Βυσμάτωση: οι βυσματώσεις ποικίλουν με τις επικρατέστερες ονομασίες μεταξύ ιδιογομωτών σε παραδοσιακές και σύγχρονες ή πλαστικές (low density polyethylene). Μπορούμε να θεωρήσουμε σαν υποκατηγορίες ονομασίας τις μισόταπες, τους διασπορείς, τους αποκεντρωτήρες και τα σωληνοειδές κυάθια εσωτερικού αμορτισέρ. Η βυσμάτωση είναι υπεύθυνη για καθοριστικούς παράγοντες που θα αποτελέσουν το αποτέλεσμα μιας γέμισης. Καταρχάς να πούμε πως διαχωρίζονται ανά ύψος και όχι κατά βάρος φορτίου, θα τις δούμε με το αρχικό Η (height) που σημαίνει ύψος, π.χ 18Η ή 27Η που και στις δυο περιπτώσεις αντιπροσωπεύει το ύψος της βυσμάτωσης σε χιλιοστά. Η επιλογή της βυσμάτωσης πρέπει να γίνεται ανάλογα με την διάμετρο του αυλού της κάννης που θα χρησιμοποιηθεί, λόγω της έμφραξης που επιζητούμε, ειδικά όσο αφορά τις παραδοσιακές, ενώ για τις σύγχρονες πλαστικές που διαθέτουν φούστα στον παράγοντα έμφραξη η διαφυγή αερίων περιορίζεται δραστικά σε μεγάλο ποσοστό. Την έμφραξη κυρίως καθορίζει η διάμετρος και ο συντελεστής διόγκωσης της φούστας κατά την πυροδότηση ενώ σε πολλές περιπτώσεις παρατηρούμε πλαστικές βυσματώσεις με δεύτερη και τρίτη έμφραξη κατά μήκος του σώματος τους. Μετά την φούστα έχουμε τα αμορτισέρ στα οποία παρατηρούμε διαφορετικές σκληρότητες, επίσης παρατηρούμε ότι έχουν διαφορετικό ύψος για τον απλό λόγο να μπορούν να διασχίσουν μεγαλύτερη διαδρομή ή αν θέλετε μεγαλύτερη συστολή κατά την πυροδότηση όπου είναι και η κύρια αποστολή τους.Και εδώ επιβάλλεται να αναφέρουμε ότι ανάλογα με την σκληρότητα και την διαδρομή (συνεργασία των δυο μαζί) θα καθοριστεί ο θάλαμος καύσης για την πυρίτιδα.
Μετά έχουμε το κύαθιο της βυσμάτωσης όπου τοποθετούνται τα σκάγια όπου και πάλι παρατηρούμε διαφορές. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι όσο πιο ψηλή είναι η βυσμάτωση τόσο χαμηλότερο είναι το κυάθιο, και ο λόγος είναι απλός.Οι χαμηλές βυσματώσεις προορίζονται για βαριές γομώσεις και οι ψηλές για ελαφριές γομώσεις. Το κυάθιο και αυτό με την σειρά του καθορίζει το αποτέλεσμα (αν υπάρχει κυάθιο) με 2 παράγοντες…με το πόσα πτερύγια διαθέτει και την σκληρότητα του.
Στις περιπτώσεις της μισόταπας δεν έχουμε κυάθια διότι προορίζονται για στενούς αυλούς ή φυσίγγια ημιδιασποράς.
Στους διασπορείς επίσης δεν υπάρχει κυάθιο διότι ζητείται η διασπορά των σκαγιών.
Στους αποκεντρωτήρες έχουμε το φαινόμενο της εξάλειψης των κεντρικών σκαγιών και αυτό διότι προορίζονται για εξαιρετικά κοντινές και γρήγορες τουφεκιές.
5) Σκάγια: αν και κατασκευάζονται από διάφορα μέταλλα τα επικρατέστερα είναι τα μολύβδινα και τα ατσάλινα. Τα σκάγια διαχωρίζονται σε κυνηγετικά και σκοπευτικά όπως επίσης και σε διάφορα μεγέθη, η επιλογή γίνετε αναλόγως του σκοπού χρήσης. Τα σκοπευτικά μολύβδινα σκάγια χαρακτηρίζονται από την σκληρότητα τους διότι έχουν αυξημένη περιεκτικότητα αντιμονίου περίπου στο 5% ενώ τα σύγχρονα κυνηγετικά μολύβδινα κυμαίνονται από 2-3% περιεκτικότητα σε αντιμόνιο. Η επιλογή μεγέθους γίνεται αναλόγως του θηράματος, υπάρχουν μελέτες σε πίνακες οι οποίες καθορίζουν το θήραμα και το ενδεικνυόμενο μέγεθος προτίμησης σκαγιών.
6) Τύπος κλεισίματος κάλυκα: στις μέρες μας έχουμε τρεις κύριους τρόπους κλεισίματος.
α)παραδοσιακό ρελιαστό με πλαστικό ταπάκι ή φελλό ή χαρτάκι.
β) οκτάστερο.
γ) εξάστερο.
υπάρχουν και οι πιο παλαιοί ή εξειδικευμένοι τρόποι όπως η κεντρική σύντηξη, το τετράστερο, το ogival ή γωνειακό κλείσιμο και το περίφημο κλείσιμο της P&B μισού περιστρεφόμενου αστεροειδούς, που πλέον δεν επικρατούν εκτός σπάνιων περιπτώσεων ενώ το τελευταίο χάθηκε εδώ και χρόνια.
Ας τα αναλύσουμε μερικώς.
α) το κλείσιμο παραδοσιακού ρελιαστού χαρακτηρίζεται από χαμηλές πιέσεις, στρογγυλεμένες κατανομές σκαγιών ενώ επικρατεί στα ψηλά μεγέθη σκαγιών και σε φυσίγγια που προορίζονται για διασπορά.
β) το οκτάστερο κλείσιμο χαρακτηρίζεται για χαμηλές πιέσεις και κατάλληλο για ψηλά σκάγια ενώ επικρατεί στα σκοπευτικά φυσίγγια.
γ) το εξάστερο το πλέον επικρατέστερο για όλες τες γομώσεις, όλα τα μεγέθη σκαγιών και όλα τα βάρη γομώσεων…..για τον γράφοντα….. ο βασιλιάς του κλεισίματος!
7) στροφείο ρελιάσματος: στις περιπτώσεις που ρελιάζουμε (διότι υπάρχουν και τα αρέλιαστα φυσίγγια π.χ η αμερικάνικη σχολή) είτε διαθέτουμε ρελιάστρα χειρός ή με ηλεκτρικό μοτέρ ανεξάρτητα αν είναι μηχανή κλεισίματος ή δράπανο πάγκου έχουμε τον μεγάλο μπουσούλα ” με τι στροφείο να ρελιάσω?”
η απάντηση είναι απλή…τα στροφεία χωρίζονται σε κατηγορίες και αυτές είναι ανάλογες με το βάρος γόμωσης και έτσι έχουμε τα εξής στροφεία:
α) στροφείο τύπου 1 για ελαφριές γομώσεις από 24 gr έως 28 gr, σε πλαστικό κάλυκα.
β) στροφείο τύπου 2 για μεσαίες γομώσεις από 28 gr έως 38 gr, σε πλαστικό κάλυκα.
γ) στροφείο τύπου 3 για βαριές γομώσεις από 38 gr έως 52 gr, σε πλαστικό κάλυκα.
δ) στροφείο παραδοσιακού ρελιαστού σε πλαστικό κάλυκα.
ε) στροφείο παραδοσιακού ρελιαστού σε χάρτινο κάλυκα.
ζ) στροφείο για μονόβολα.
……….συνεχίζεται…………
Κείμενο : Αρτέμης Παναγιώτου ©
Η συντακτική ομάδα του ΦΥΣΗ TV-www.fisi.tv ©
